Asystentura i opieka wytchnieniowa
DLACZEGO OPIEKA WYTCHNIENIOWA?
- Od opiekunów faktycznych zależy przede wszystkim rozwój edukacyjny, społeczny i zawodowy os. zależnych.
- Nieproporcjonalnie większy nakład czasu i pracy opiekunów faktycznych, niż w przypadku specjalistów:
„80% usług typu wspierających jest świadczonych przez rodzinę, bądź najbliższych, a tylko 20% przez specjalistów”, Prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Usług Krótkiej Przerwy (International Short Break Association), Don Williamson
- Rosnąca populacja osób starszych, malejąca młodych.
- Wzrost średniej długości życia.
- Wzrost wydatków na politykę społeczną w konsekwencji rozwoju medycyny.
- Wzrost presji na malejącą liczbę opiekunów w wieku produkcyjnym i niepełnoletnich członków rodzin.
DEFINICJE:
Opiekun faktyczny: osoba sprawująca opiekę nad os. zależną (z którą najczęściej wspólnie zamieszkuje), doświadczająca długotrwałych obciążeń wynikających z tej opieki
Osoba zależna: osoba z niepełnosprawnością lub osoba doświadczająca pokrewnych problemów wynikających z wieku i/lub choroby
Usługa opieki wytchnieniowej: Usługa stwarzająca opiekunom faktycznym możliwość samorealizacji i funkcjonowania w rolach zawodowych i społecznych. Usługa wspierająca opiekuna faktycznego w pełnieniu roli opiekuna poprzez zapewnienie odpoczynku fizycznego i psychicznego oraz kompetencji i narzędzi.
Cel: zapewnienie opiekunom faktycznym wsparcia ze względu na obciążenia wynikające z opieki nad osobą zależną, a także umożliwienie trwania relacji pomiędzy opiekunem a osobą, którą wspiera.
KORZYŚCI SYSTEMOWE WYNIKAJĄCE Z DOSTĘPNOŚCI USŁUG OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ:
+ Zapobiega wypaleniu opiekunów i osób zależnych.
+ Wzmacnia deinstytucjonalizację wsparcia – w dużej mierze może być świadczona w formule środowiskowej.
+ Umożliwia osobom zależnym funkcjonowanie w środowisku lokalnym.
+ Może ograniczać wydatki publiczne na wsparcie osób zależnych i ich opiekunów.
+ Zależnym oferuje możliwość pełniejszego rozwoju i uczestnictwa w środowisku lokalnym lub poza nim (w zależności od wariantu usługi).
KORZYŚCI INDYWIDUALNE WYNIKAJĄCE Z DOSTĘPNOŚCI USŁUG OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ:
+ Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa – „nie jestem sama ze swoimi problemami i mam kogoś kto wspiera mnie w moich obowiązkach dotyczących opieki”.
+ Pozytywny wpływ na stan zdrowia – „mam więcej czasu, by zadbać o swoje zdrowie”.
+ Pozytywny wpływ na kondycję psychiczną – „mam więcej czasu dla siebie, by odpocząć, uczyć się albo uprawiać hobby”.
+ Nowe perspektywy zawodowe – „znowu mogę wyobrażać sobie, że jestem w stanie wrócić do pracy”.
+ Lepsze relacje wewnątrz rodziny – Mam więcej czasu dla swojego partnera i dzieci”.
ZAŁOŻENIA DOTYCZĄCE DIAGNOZY POTRZEB I KWALIFIKOWANIA DO WSPARCIA
Diagnostyka funkcjonalna w kluczowych obszarach życia opiekuna:
- Zdrowie psychiczne i fizyczne.
- Relacje z os. bliskimi.
- Warunki życiowe.
- Praca, szkolenie, rozwój zawodowy.
- Sytuacja finansowa.
- Równowaga ogólnożyciowa.
FORMY USŁUG
- Mogą obejmować okres krótki (2-3 godz, 1 nocleg) lub dłuższy (kilka dni, kilkanaście dni).
- Mogą być dzienne lub całodobowe.
- Mogą być realizowane w domu i poza domem.
- Mogą być realizowane w trakcie nieobecności opiekuna, spowodowanej korzystaniem z wytchnienia lub sytuacją kryzysową.
- Mogą mieć formę wspólnego wyjazdu opiekuna i osoby zależnej, zapewniając odpoczynek od codziennych obowiązków.
PRZYKŁADY TYPÓW PROGRAMÓW OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ
- Wsparcie całodobowe (połączone z noclegiem)
- Wsparcie kilkugodzinne
- Wsparcie weekendowe
- Wsparcie w wyspecjalizowanej placówce
- Wsparcie w miejscu zamieszkania
- Wsparcie na zasadach homesharingu i programu shared lives – usługi świadczone w specjalistycznych rodzinach zastępczych i/lub przez specjalistów na bazie ich prywatnego zasobu lokalowego
- Wsparcie interwencyjne
- Wsparcie realizowane przy wykorzystaniu zasobów sektora prywatnego, np. branży hotelarskiej.
ZAŁOŻENIA WDROŻENIOWO – ROZWOJOWE USŁUGI OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ:
- Pozostawienie samorządowi swobody określenia form organizacji usług
- Dostępność uwarunkowana sprawowaniem stałej opieki nad osobą zależną (kontekst wieku, choroby, niepełnosprawności) i wspólnym zamieszkiwaniem
- Decydująca rola diagnozy potrzeb, determinującej formę i zakres usług
- Montaż finansowania środków samorządowych, budżetu państwa i wynikających z częściowej odpłatności od klientów
- Dostęp do usługi niezależny od dochodu
- Zapewnienie możliwości montażu usług – integrowanie usług w ramach pakietu wsparcia
- Zapewnienie trwałości dostępu do usługi dla klientów (dłuższy horyzont czasowy umów powierzenia usługi: 3-5lat)
- Możliwość świadczenia wsparcia przez personel wybrany na podstawie profilu kompetencyjnego
- Zapewnienie wsparcia personelowi świadczącemu usługi (tj. poprzez superwizje, szkolenia, w tym zapewnienie standardów bezpiecznej usługi)
ZAKRES DZIAŁAŃ FUNDACJI IMAGO W OBSZARZE ROZWOJU OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ
- Popularyzacja usług opieki wytchnieniowej poprzez konferencje, seminaria, warsztaty, przy współpracy z partnerami zagranicznymi i krajowymi.
- Rozwój narzędzi, standardów, dobrych praktyk.
- Rozwijanie wiedzy organizacji pozarządowych i administracji publicznej.
- Inkubacja programów opieki wytchnieniowej we współpracy z publicznymi i niepublicznymi dostawcami usług.
- Współtworzenie wraz z administracją publiczną polityk, strategii i programów, opieki wytchnieniowej.
- Sieciowanie krajowej współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi i niepublicznymi.
- Sieciowanie współpracy międzynarodowej na bazie Międzynarodowego Stowarzyszenia Krótkiej Przerwy (International Short Break Association; ISBA; isba.me), w tym adaptacja metod i rozwiązań.
MODEL CA – MODEL USŁUG ASYTENCKICH I OPIEKI WYTCHNIENIOWEJ
ZAKRES DZIAŁAŃ FUNDACJI – OFERTA
- Wdrożenie struktury organizacyjnej zgodnie z modelem CA ( w tym adaptacja narzędzi oraz wdrożenie struktury kadrowej)
- Wsparcie procesów rekrutacyjnych diagnosty-dyspozytora, kadry asystenckiej i opiekuńczej
- Realizacja szkoleń przygotowujących do pełnienia roli Asystenta Osobistego Osoby z Niepełnosprawnością i Opiekuna osoby zależnej
a) Asystent Osobisty Osoby z Niepełnosprawnością – 60h szkoleniowych (w tym 40h zajęć praktycznych)
b) Opiekun osoby zależnej – 80h szkoleniowych
c) Opiekun osoby zależnej dla uslugi świadczonej w ramach pomocy sąsiedzkiej – 12h szkoleniowych - Realizacja zadań wspierających Asystentów, Opiekunów i Diagnostę-Dyspoztora:
a) superwizje indywidualne i grupowe – zakres jakościowy i ilościowy w zależności od zapotrzebowania
b) szkolenia uzupełniające – zakres jakościowy i ilościowy w zależności od zapotrzebowania